Deelcollectie Archeologie
Aan de basis van deze collecties ligt de opmerkelijke collectie van kanunnik Martin-Jean de Bast (1753–1825), met onder meer Griekse, Romeinse en middeleeuwse munten en archeologische vondsten uit Oost- en West-Vlaanderen. De munten bevinden zich vandaag in het Munten- en Penningenkabinet van de Universiteitsbibliotheek. De eerste klassiek-mediterrane objecten in de collectie (Egyptisch, Grieks, Etruskisch en Romeins) zijn grotendeels het resultaat van aankopen door de Antwerpse kolonel Bernard Rottiers en de Brugse reder Jean-Baptist De Lescluze.
Doorheen de negentiende eeuw groeide de collectie gestaag dankzij de inzet van de hoogleraren Joseph Roulez en Adolphe De Ceuleneer. Zij brachten onder meer een fraaie reeks zwart- en roodfigurige Griekse en Etruskische vazen en aardewerk, kralen, stenen en bronzen voorwerpen uit Spaanse bronstijd, de zgn. El Argarcultuur (c. 2200-1500 v.C.) aan. De collectie bezit ook een bijzondere verzameling (bronzen) voorwerpen uit de laatste fase van de Noord-West-Europese Bronstijd (ca. 1100-750 v. C.). Blikvanger is de vondst van Gent-Port-Arthur, een fabelachtige schat van bronzen sieraden die werd gevonden tijdens graafwerken voor het Gentse havendok. Minder bekend is de indrukwekkende verzameling Merovingische, middeleeuwse en post-middeleeuwse voorwerpen (sieraden, wapens, metalen huisraad, vaatwerk, glas, bouwkeramiek etc.).
Het tweede belangrijke deel van de collectie illustreert het archeologisch onderzoek van de Gentse Vakgroep Archeologie sinds de jaren 1950. Er zijn vondsten uit onder meer Hofstade (Gallo-Romeins heiligdom), Blicquy (Gallo-Romeins necropool), Destelbergen (necropool late bronstijd, Gallo-Romeinse nederzetting), Sint-Gillis-Waas/Kemzeke (grafheuvel midden-bronstijd, nederzetting ijzertijd), Verrebroek (mesolithische nederzetting), Maldegem (Romeins legerkamp) en Evergem/Kluizendok (diverse periodes). Voor de archeologie in België geldt deze collectie als één van de belangrijkste van het land.
De stukken worden ook vandaag nog gebruikt in onderwijs en onderzoek. Sinds 2002 is archeoloog dr. Patrick Monsieur verantwoordelijk voor deze collectie. Als medestichter van het GUM selecteerde hij de unieke archeologische stukken die je er vandaag kan bewonderen.
