Het GUM is dicht op woensdagen, de Plantentuin is wel open.
Vorige pagina

Internationale meteorietfanaten ontdekken verloren gewaande meteoriet in het GUM

De meteoriet die op 23 januari neerstortte in Oost-Vlaanderen is voorlopig onvindbaar. Honderden meteorietjagers zijn er naar op zoek. Maar wist je dat je in het GUM een stukje van de allereerste ‘officiële’ meteoriet kan bewonderen die in België neerstortte in 1855? Je vindt hem bij het thema VERBEELDING. De internationale ‘meteorietgemeenschap’ was ook verbaasd toen ze dat vorige week hoorden. Ze dachten dat dit stukje verdwenen was.

02.
02.
2021
Nieuws

Hoe de meteoriet van Sint-Denijs Westrem in de collecties van de UGent belandde in 1886-1887 is niet helemaal zeker. In alle geval staat vast dat een 30-tal jaar eerder, op 7 juni 1855, om kwart voor acht ’s avonds, een boer die nog aan het werk was op de akker gelegen op het toenmalig militair domein van Sint-Denijs Westrem, getuige was van de impact van een meteoriet van zo’n 700 gram even verderop in het veld. Dit veld ligt nu onder een parking aan Hall 8 van Flanders Expo.

Terwijl men op dit ogenblik naarstig op zoek is naar mogelijks de 7de bevestigde meteoriet van België ergens tussen Aalst en Dendermonde, zou 'onze' steen uit de hemel de eerste erkende meteoriet van België worden.

Wat er precies gebeurde met de meteoriet van Sint-Denijs Westrem in de jaren na zijn ontdekking blijft ook enigszins omsluierd met de waas van de geschiedenis. Wat vast staat volgens de archieven van het Natuurhistorisch Museum van Wenen is dat in 1861 een groot stuk van de meteoriet aan hen te koop wordt aangeboden door de mineralenhandelaar Ernst Baader uit Salzburg. Anderen maken melding van het verhaal dat na confiscatie door de politie, de originele meteoriet aan de Universiteit Gent werd gegeven, die het op haar beurt doorstuurde (via Ernst Baader als tussenpersoon?) naar het Natuurhistorisch Museum van Wenen. Toen, en nu nog, biedt dit museum immers onderdak aan de grootste meteorietencollectie ter wereld. Het museum koopt het stuk en tot vandaag staat het uitgestald in het museum.

Eind 1896, begin 1897 duikt een ander stuk van de meteoriet terug op nabij zijn plaats van impact. In een catalogus noteert Professor Alphonse Renard (oud student in Wenen) als eerste aanwinst van 1897 plechtig het 8429ste object in de collectie van het mineralogisch laboratorium dat hij kort na zijn aanstelling in 1888 oprichtte. Hij kalligrafeert “météorite de la plaine St. Denis lez Gand, 7 juin 1855, poids gr. 189,05”. In de catalogus staan verschillende annotaties die aantonen dat tot 1924, het stuk werd bestudeerd en dat kleinere fragmenten van het “Gentse” stuk de wereld werden rondgestuurd. Sommige kleinere fragmenten geraken bijvoorbeeld via een fervente mineralen- en meteorietenverzamelaar, de Franse markies de Mauroy, in het Vaticaans museum van Natuurwetenschappen dat hij mede oprichtte in 1896. De stukken zijn daar nog steeds te bezichtigen.

Dan daalt de sluier van de geschiedenis terug neer. Het “Gentse” stuk van de meteoriet van Sint-Denijs Westrem blijft weliswaar deel uitmaken van de collectie van de Onderzoeksgroep Mineralogie en Petrologie van de Vakgroep Geologie. De collectie verhuist in de loop der jaren verschillende malen en een aantal decennia geleden, toen externe meteorietonderzoekers en –verzamelaars het spoor bijster raakten, werd het stuk als “verloren” beschouwd. Het is echter nooit uit het zicht van de Gentse geologen geraakt en werd samen met andere meteorieten uit de collectie steeds wel ergens tentoongesteld in de gebouwen van de Vakgroep Geologie. Sinds een aantal meer recente renovaties in de gebouwen op de campus De Sterre eind de jaren 1990 en begin van dit millennium, was het stuk te bewonderen in de vitrines aan de leszaal “Mineralogie en Petrologie”.

Toen in de loop van 2017 het team van het GUM op prospectie ging door de rijke archieven en collecties van de UGent, werden ze door de geologen attent gemaakt op dit uniek stuk. In februari 2020 werd het overgedragen aan het GUM. In het ‘kabinet Toeval,’ thema VERBEELDING op de tweede verdieping van het GUM kan je de meteoriet gaan bekijken.

Door dit object via het GUM te ontsluiten werd het “Gentse” stuk van de eerste meteoriet van België herontdekt door binnenlandse en buitenlandse meteorietfanaten. En daar blijft het niet bij. Het GUM en de UGent werden intussen gecontacteerd door het Natuurhistorisch Museum in Wenen om uit te zoeken of beide stukken op elkaar zouden passen. Een waar assepoesterverhaal in meteorietenland dus.

Prof. dr. Johan De Grave

Professor Geologie - UGent

portret-johan-de-graeve-geologie

Sinds vele jaren staat vlak voor de deur van mijn kantoor een vitrinekast met onze collectie meteorieten. Iedereen van onze groep wist uiteraard van de meteoriet van Sint-Denijs Westrem, we liepen er dagelijks wel tientallen keren voorbij zonder te beseffen dat voor vele meteorietliefhebbers het stuk als verloren werd beschouwd. Toen we enige poos geleden met het GUM team de vele collecties mineralen en gesteenten doorploegden, stond al vast dat de meteoriet een mooi object met een verhaal was dat perfect in het GUM zou passen. Nu is het verhaal nog mooier geworden!

Beeldmontage met grondplan: V.Jacques - Meteorite Belgium

Foto Verbeelding: Karin Borghouts

Objectfoto's meteoriet: GUM - Gents Universiteitsmuseum

Met steun van

Vlaanderen Verbeelding Werkt Logo De Nationale Loterij Logo De Standaard Logo